Bataliony Chłopskie w miastach – jak wyglądała walka w sercu okupowanej Polski?
16 grudnia 2024 roku w Zespole Szkół nr 2 w Ostrowcu Świętokrzyskim odbyła się kolejna prelekcja w ramach projektu „Bataliony Chłopskie – 5 lat poświęcenia”, organizowanego przez Ogólnopolską Federację Młodych. Tym razem uczniowie poznali mniej znaną stronę działalności Batalionów Chłopskich – akcje dywersyjne w okupowanych miastach. Ich celem było osłabienie niemieckiej administracji, dezorganizacja transportu oraz likwidacja zdrajców i kolaborantów.
Prelekcję poprowadzili historycy Aleksandra Grzyb i Mikołaj Szczygieł, którzy przedstawili strategie działań sabotażowych w miastach oraz najważniejsze operacje przeprowadzone przez BCh na terenie Generalnego Gubernatorstwa. W wydarzeniu uczestniczyło 27 uczniów, którzy z zainteresowaniem poznali metody walki konspiracyjnej w warunkach miejskich.
Dlaczego miasta były kluczowym polem walki?
Podczas gdy większość operacji Batalionów Chłopskich koncentrowała się na terenach wiejskich, w miastach również prowadzono aktywną działalność. Ośrodki miejskie były kluczowe dla okupanta, ponieważ:
✔ Znajdowały się tam urzędy administracji niemieckiej, które kontrolowały ludność cywilną,
✔ Miasta były głównymi centrami transportowymi i kolejowymi, przez które przechodziły niemieckie dostawy wojskowe,
✔ Działały tam zakłady przemysłowe, pracujące na potrzeby armii niemieckiej,
✔ Znajdowały się więzienia i siedziby gestapo, gdzie więziono i torturowano polskich działaczy podziemia.
Bataliony Chłopskie, choć były formacją o charakterze głównie wiejskim, miały swoje siatki konspiracyjne w miastach, które prowadziły akcje dywersyjne i wywiadowcze.
Najważniejsze akcje BCh w okupowanych miastach
Podczas prelekcji prelegenci omówili najbardziej spektakularne operacje dywersyjne przeprowadzone przez Bataliony Chłopskie w miastach:
🔹 Akcja „Cegielnia” (1943) – Ostrów Mazowiecka
Oddziały BCh podłożyły ładunki wybuchowe w niemieckim magazynie broni znajdującym się w cegielni, niszcząc zapasy amunicji i broni przeznaczone dla Wehrmachtu.
🔹 Likwidacja niemieckich konfidentów – Radom 1943
W wyniku akcji likwidacyjnych usunięto kilku kolaborantów pracujących dla gestapo, którzy wydawali Niemcom członków ruchu oporu.
🔹 Sabotaż kolejowy – Lublin 1944
Oddziały BCh przeprowadziły serię akcji sabotażowych na torach kolejowych, wywołując wykolejenia niemieckich transportów wojskowych.
🔹 Ataki na posterunki niemieckie – Kielce 1944
W kilku miastach regionu przeprowadzono skoordynowane ataki na posterunki policji niemieckiej, eliminując funkcjonariuszy odpowiedzialnych za represje wobec ludności cywilnej.
🔹 Podpalenia niemieckich magazynów w Łodzi i Krakowie
BCh prowadziły operacje podpalania niemieckich składów żywności i sprzętu wojskowego, aby osłabić zaplecze logistyczne okupanta.
Dyskusja z uczniami – jak wyglądało życie w okupowanych miastach?
Podczas dyskusji uczniowie zastanawiali się, jakie było ryzyko związane z działalnością podziemną w miastach.
– „Czy partyzanci mogli się łatwo ukrywać w miastach?” – pytał jeden z uczniów.
Prelegenci wyjaśnili, że w miastach gestapo prowadziło intensywne śledztwa i aresztowania, a każda dekonspiracja mogła oznaczać śmierć nie tylko dla konspiratora, ale także dla jego rodziny i sąsiadów.
– „Jak Niemcy próbowali rozbijać konspirację?” – padło kolejne pytanie.
Opowiedziano o brutalnych metodach niemieckiej administracji – masowych łapankach, rozstrzeliwaniach zakładników i stosowaniu konfidentów, którzy donosili na członków ruchu oporu.
Znaczenie edukacji historycznej – pamięć o bohaterach podziemia
Prelekcja była kolejną odsłoną cyklu „Bataliony Chłopskie – 5 lat poświęcenia”, którego celem jest przywrócenie pamięci o ludziach, którzy ryzykowali życie, aby walczyć z okupantem.
Wydarzenie zostało współfinansowane ze środków programu Ministra Obrony Narodowej – Pamięć o Bohaterach, realizowanego przez Departament Edukacji, Kultury i Dziedzictwa MON.
Co dalej?
Już 18 grudnia 2024 roku odbędzie się kolejna prelekcja pt. „Obrona polskich rodzin przed wysiedleniami”, w której uczniowie dowiedzą się, jak Bataliony Chłopskie walczyły przeciwko masowym wysiedleniom ludności cywilnej, szczególnie na terenach Zamojszczyzny.
📌 Serdecznie zapraszamy do śledzenia cyklu i uczestnictwa w kolejnych wydarzeniach!
